Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), BKM ve MasterCard bilgileri üzerinden gerçekleştirdiği “Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Kartlar en çok market ve AVM’lerde kullanıldı, en yüksek harcama artışı hava yolu dalında oldu. 2022 yılı sonu prestijiyle Türkiye’deki toplam banka ve kredi kartı adedinin yüzde 17’lik bir artışla 340 milyon adede yükseldiğini (99 milyon kredi kartı, 241 milyon banka kartı) gösteriyor. Kartlarla yapılan alışveriş harcamalarının 3 trilyon 708 milyar TL’ye ulaştığı da görülüyor.
Çalışmada, banka ve kredi kartı sahipliği oranı, kart harcamalarındaki eğilim ve gelişim, e-ticaret hacmindeki artış, kart kullanımındaki demografik dağılım üzere alanlar yer aldı. Araştırmaya nazaran, 2022 yılı sonu prestijiyle Türkiye’de 15 yaş üstü nüfusun bankacılık sistemine dahili artıyor, kartlı ödemeler giderek yaygınlaşıyor. Bir evvelki yıl yüzde 82 olan bu oran 2022’de yüzde 86’ya ulaşırken, Avrupa’da ortalama yüzde 97 düzeyinde bulunuyor. Finansal sisteme iştirakin yükselmesiyle banka ve kredi kartı sahipliği de her yıl artarken, nakit kullanımı azalıyor ve kartlı ödeme alışkanlığı da giderek güçleniyor. Türkiye’de 2021 yılında kartlı ödemelerin toplam hane halkı harcamaları içindeki hissesi yüzde 40 iken bu oran 2022’de yüzde 42 düzeyine ulaştı.
Türkiye ortalaması olan yüzde 42 oranı yüzde 44 düzeyindeki Avrupa ortalamasına her geçen gün daha çok yaklaşıyor. Gelişmiş ülkelerde yüzde 80’e kadar çıkan kartlı ödeme oranının Türkiye’de de nakitten uzaklaştıkça, yakın gelecekte yükselerek Avrupa düzeyini yakalayıp sonrasında gelişmiş ülkeler düzeyine gelmesi bekleniyor.
“Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” araştırması 2022 yılı sonu prestijiyle Türkiye’deki toplam banka ve kredi kartı adedinin yüzde 17’lik bir artışla 340 milyon adede yükseldiğini (99 milyon kredi kartı, 241 milyon banka kartı) gösteriyor. Kartlarla yapılan alışveriş harcamalarının 3 trilyon 708 milyar TL’ye ulaştığı, bu hacim içinde kredi kartı ile yapılan harcamaların da 2 trilyon 954 milyar TL olduğu görülüyor. Bu toplam harcama sayısı tıpkı vakitte, 2021 yılına nazaran yüzde 116 üzere bir artış da tabir ediyor. (2021: 1 trilyon 712 milyar TL)
2022 yılında kredi kartı ile yapılan harcamaların yüzde 75,4’ünün peşin, yüzde 24,6’ünün taksitli olarak gerçekleştiği görülüyor. Kredi kartıyla yapılan e-ticaret harcamalarında ise bir evvelki yıla nazaran daha fazla taksit yapıldığı göze çarpıyor. 2022 yılında taksitli alışverişte e-ticaret hissesi yüzde 50,2’ye yükseliyor. (2021: yüzde 44,5)
Kartlar en çok market ve AVM’lerde kullanıldı
Kartlar en çok market ve AVM’lerde kullanıldı, en yüksek harcama artışı hava yolu dalında oldu.
2022 yılında kredi kartlarının en fazla kullanıldığı kategori yüzde 19 ile market ve AVM’ler oldu. Bilhassa pandemi sonrası konutlardan dışarı çıkma eğilimi AVM harcamalarını arttırdı. Bunu yüzde 9 ile akaryakıt, yüzde 8 ile elektronik kategorisi takip etti. Öteki taraftan kartla yapılan harcamalarda en yüksek artış, tekrar pandemi sonrası seyahat eğiliminin artmasıyla bir arada, yüzde 229 oranla hava yolları kesiminde gerçekleşti. Akaryakıt yüzde 184, yeme-içme yüzde 157 artışla hava yollarını takip etti. Pandemi sonrası daha fazla seyahat etme, AVM’lerde harcama yapma üzere dışarıdaki aktivitelere yönelik harcamaların artmış olduğu göze çarpıyor. Kartlı harcamalardaki en düşük artış ise yüzde 45 ile telekomünikasyon kesiminde görüldü.
Temassız ödeme birinci tercih haline geldi
“Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” araştırması, bilhassa pandemi periyodunda öne çıkan kartla temassız ödeme alışkanlığının giderek güçlendiğini ortaya koyuyor. Buna nazaran 2021’de 2,5 milyar olan temassız süreç adedi, 2022 sonu prestijiyle yaklaşık 4 milyar adede ulaşarak 1 yılda yüzde 58 artış gösterdi. Öbür taraftan 2022 yılında kartla yapılan yüz yüze süreçler içindeki temassız süreçlerin hissesi da ortalama yüzde 57’ye ulaştı.
Türkiye’de e-ticaret bölümü büyümesini sürdürürken toplam harcamalar içindeki artış suratı düşüyor. 2022 yılında e-ticaret kesimindeki harcama hacmi 860 milyar TL’ye ulaştı ve bu sayının toplam kartlı harcamalar içindeki yükü yüzde 29,1’e yükseldi. E-ticaret harcamalarının evvelki yıllardaki artış trendi incelendiğinde, bilhassa pandeminin yaşandığı devri de kapsayan vakit dilimine bakıldığında, 2018’de yüzde 17,4 olan e-ticaret harcamalarının toplam harcamalar içindeki oranının 2021 yılında yaklaşık 10 puanlık artış ile yüzde 27,6 düzeyine geldiği görülüyor. Lakin pandemi sonrasına bakıldığında e-ticaret harcamalarının toplam harcamalar içindeki artış trendi 2021’den 2022’ye 1,5 puanla daha düşük bir artış suratı kaydediyor. Pandeminin sona ermesiyle bir arada AVM harcamaları üzere fizikî olarak lokasyon bazlı yapılan harcamaların artması, e-ticaret harcamalarının artış suratının düşmesinde öne çıkan sebepler ortasında gösteriliyor. (DHA)
